آشفته بازار جراحی پلاستیک

جراحی‌های زیبایی، اگرچه روز به روز رواج بیشتری می‌یابند، اما همچنان پرسش‌ برانگیزند.

با وجود داشتن تعرفه‌های دولتی، هنوز تعرفه خصوصی برای آنها در نظر گرفته نشده است و حتی شرکت‌های بیمه هم کمک هزینه‌ای برای این نوع جراحی‌ها در نظر نگرفته و در صورت همراهی جراحی زیبایی با جراحی ترمیمی هم هزینه‌های مربوط به جراحی ترمیمی را نیز تقبل نمی‌کنند.

دکتر عبدالجلیل کلانتر هرمزی- فوق تخصص جراحی پلاستیک و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی- در این زمینه، می‌گوید: "جراحی پلاستیک به پنج دسته، جراحی جمجمه، فک و صورت-  جراحی دست و میکروسکوپی- جراحی سوختگی، جراحی ترمیمی و جراحی زیبایی تقسیم می‌شود که برای همه بخش‌ها به‌جز، جراحی زیبایی، تعرفه در نظر گرفته شده است."

وی در ادامه با اشاره به این موضوع که جراحی‌های زیبایی هم تعرفه دولتی دارد، اما تعرفه خصوصی برای آن در نظر گرفته نشده است، می‌گوید: "تعرفه‌های دولتی مصوب وزارت بهداشت که بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی آن را رعایت می‌کنند، از این لحاظ که در سطح دانشگاه انجام می‌شود، استانداردهای لازم را داراست اما در بخش خصوصی، تعرفه‌ها با توجه به تجهیزات و امکانات مرکزی که جراحی در آن انجام می‌شود و میزان تخصص جراح، تفاوت‌هایی را در برمی‌گیرد، بنابراین تعرفه مشخصی ندارد."

وی در ادامه به مراکزی که جراحی پلاستیک و زیبایی پوستی انجام می‌دهند اشاره کرده و می‌گوید: "بیمارستان پانزده خرداد که وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است، بیمارستان حضرت فاطمه(س)  وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران و بخش جراحی پلاستیک بیمارستان امام خمینی، وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران و نیز بیمارستان‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی اصفهان، مشهد، شیراز، تبریز و اهواز در شهرستان‌ها مراکزی هستند که جراحی زیبایی را بر ئاساس تعرفه‌های دولتی انجام می‌دهند، اما نکته‌ای که در رابطه با این بیمارستان‌ها وجود دارد، آموزشی بودن آنهاست، یعنی فردی که برای دریافت خدمات درمانی به این مراکز مراجعه می‌کند باید آگاه باشد که بخشی از فعالیت‌های پزشکی که در این مراکز انجام می‌شود، برای آموزش دستیاران بوده و اگر به این مسئله تمایل ندارند، باید به مراکز جراحی پلاستیک و زیبایی خصوصی مراجعه کنند."

دکتر سارا قربانی- فوق‌ تخصص جراحی پلاستیک-  نیز با اشاره به عدم وجود تعرفه مشخص در بخش خصوصی، می‌گوید: ما تعرفه مشخصی در بخش خصوصی نداریم و میزان تعرفه را هم وسعت عمل جراحی و نوع عمل جراحی تعیین می‌کند، حتی ممکن است دو بیمار مختلف که عمل‌های به ظاهر مشابه‌ای دارند، بسته به تغییری که در عضو مورد جراحی صورت می‌گیرد، هزینه‌های مختلفی داشته باشند."

وی تأکید می‌کند از آنجا که عمل‌های زیبایی به هیچ عنوان تحت بیمه قرار نمی‌گیرند، معمولاً  هزینه بالاتری برای بیمار نسبت به سایر جراحی‌های پلاستیک دربردارند.

دکتر قربانی در زمینه رضایت یا عدم رضایت بیماران از این تعرفه‌ها نیز می‌گوید: "به هر حال هرگز نظارت دقیقی در تعیین نرخ تعرفه‌ها وجود نداشته است، چرا که بخش خصوصی گستردگی زیادی دارد و بعضاً امکانات و تجهیزات در هر یک از مراکز، متفاوت است و شکل معمول قضیه هم به این ترتیب است که تا زمانی که متقاضی برای خدمتی وجود داشته باشد، تعرفه‌ها با توجه به میزان متقاضی تعیین می‌شود."

به گفته وی، به‌خصوص در جراحی‌‌های زیبایی، اصل مورد نظر بیماران، اعتماد به پزشک است و اگر بیماران، جراحی را که انتخاب می‌کنند از میان افراد متخصص برگزینند، کمتر با بی‌عدالتی مواجه خواهند شد.

دکتر نور احمد لطیفی، فوق تخصص جراحی ترمیمی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز ضمن تأیید عدم نظارت کافی بر تعرفه‌ها، می‌گوید: "برای روشن شدن مطلب بهتر است به این نکته توجه کنیم که تعرفه‌ها باید بر اساس هزینه‌ها و درآمدهای موجود در جامعه شکل بگیرد، اما از آنجایی که ایجاد چنین نظمی در جامعه مستلزم نظارت کافی است و این نظارت در حال حاضر به شکل کامل اعمال نمی‌شود، با بی‌نظمی در این زمینه مواجهیم."

به گفته دکتر لطیفی، چیزی که در کتاب به‌عنوان تعرفه دولتی آمده است بسیار کم است و از سوی دیگر تعرفه‌های خصوصی هم وجود دارد که بسیار زیاد است. وی ادامه می‌دهد: "نکته جالبی که در این میان وجود دارد، این است که به شکل معمول، اساتید دانشگاه و متخصصان سرآمد جراحی زیبایی معمولاً براساس تعرفه‌ها عمل می‌کنند یا هزینه‌ای که برای جراحی‌های زیبایی در نظر می‌گیرند بسیار متعادل است، اما هزینه‌های سرسام‌آور معمولاً از سوی افراد تازه فارغ‌التحصیل یا غیر متخصصی وضع می‌شود که به شکل کلی تخصص کافی برای انجام این نوع جراحی‌ها را هم ندارند."

دکتر قربانی در تحلیل نقش غیر متخصص‌ها در ایجاد آشفتگی در بازار تعرفه‌های جراحی زیبایی، می‌گوید: وضع تعرفه‌های بسیار بالا از سوی افراد غیرمتخصص، راهی برای مطرح شدن بیشتر تلقی می‌شود و در واقع این افراد سعی می‌کنند تا از راه نجومی کردن دستمزدهای جراحی، اعتماد بیشتری در بیماران ایجاد کنند."

این در حالی است که دکتر کلانتر هرمزی، نقش مردم را در انتخاب جراح مناسب، چنین بیان می‌کند: "این مردم هستند که با تحلیل مناسب اطلاعات، باید انتخاب عاقلانه‌ای داشته باشند، به این مفهوم که ما نمی‌توانیم، افراد را مجبور به کاری‌ کنیم، بلکه تنها می‌توانیم در آگاه سازی آنها از وجود افراد غیر متخصص که شاید کمتر از  5 درصد جامعه پزشکی را تشکیل دهند، سهیم باشیم، در غیر این صورت، این خود بیماران هستند که باید بدون توجه به عنوان‌های ظاهری روی تابلوها و علی‌الخصوص، عنوان‌هایی که در پیک‌ها و روزنامه‌ها به عنوان تبلیغات مطرح می‌شود، تصمیم‌گیری کنند."

به گفته رئیس انجمن جراحان پلاستیک، بیمار باید بداند، نرخ جراحی نزد افرادی که تخصص بیشتر و امکانات و تجهیزات پیشرفته‌تر و مدرن‌تر دارند، بالاتر از سایر جراحان است، اما در نهایت انتخاب با بیمار است تا کدام گزینه را برگزیند.